Trong một lần ghé qua khu vực xã Sen Chiểu (Phúc Thọ, Hà Nội), một thực khách đã không kìm lòng được trước loại rau muống rất lạ - ngọn to, lá thưa, một màu xanh trắng mướt, đã mua về ăn thử. Quả nhiên, sau lần ấy người đó bị "say", dù có ăn các loại rau muống quê sạch cũng không nguôi nỗi lưu luyến rau muống ở nơi này.
Dân gian lưu truyền rằng, ngày xưa có một vị vua đi qua làng Linh Chiểu (xã Sen Chiểu) được người dân dâng món rau muống dân dã của làng. Vua ăn xong hết lời khen ngợi, yêu cầu cung tiến. Từ đó rau muống Linh Chiểu nổi tiếng là "rau muống tiến vua". Nó cùng với dơi Sài Sơn, cá chép Cấn Khánh, cua đồng Khánh Hiệp làm nên 4 sản vật quý xứ Đoài xưa.
 |
| Rau muống tiến vua đang được khôi phục lại ở làng Sen Chiểu. Ảnh: Phan Dương. |
Qua thời gian, cuộc sống hiện đại làm cho thương hiệu "rau muống tiến vua" bị mai một - diện tích thu hẹp, nguồn nước bị ô nhiễm, người dân không còn tha thiết trồng như xưa. Chỉ đến khi kỷ niệm 1000 năm Thăng Long, "rau muống tiến vua" mới được khôi phục. Bây giờ, thay vì trồng rau muống ở làng Linh Chiểu như xưa, người dân lại quy hoạch một khu đất mới bên thôn Sen Chiểu (xã Sen Chiểu) chuyên trồng loại rau đặc sản này.
Giống “rau muống tiến vua” của làng Linh Chiểu là giống rau ngọn, được cấy rất thưa. Sở dĩ, loại rau này được xếp vào hàng đặc sản bởi rau được trồng trên đất phù sa. Nơi đây lại có nguồn nước mạch sông Hồng phun lộ thiên trên những cánh đồng làng, nước sủi xăm xắp mặt ruộng, trong veo. Những yếu tố "thiên thời, địa lợi" đó làm rau muống rất khác các loại rau thông thường. Nó có màu xanh trắng nõn, ngọn to cỡ que đũa, lá thưa, trông rất màu mỡ.
Với món luộc, nước rau xanh xanh chứ không biến màu như kiểu rau muống tím vắt chanh, cũng khác với nước màu xanh vàng của rau muống quê. Với món rau muống xào tỏi, từng ngọn to, bóng mỡ, khi ăn vô cùng giòn, ngọt. Nhất là khi ăn lẩu, vẫn hương vị ấy được nhúng tái, thêm một chút cay cay thì không còn gì tuyệt bằng.
 |
| Khi xào tỏi, "rau muống tiến vua" vẫn giữ được màu xanh đặc trưng, ăn rất giòn, rất ngọt, ngọn nào ra ngọn ấy. Ảnh minh họa. |
Do đặc thù của mình, ngoài chế biến thành món luộc, món xào, "rau muống tiến vua" rất hợp để ăn lẩu, cắt thành khúc nấu canh xương, nghêu, thịt, cá... Đặc biệt, do tính giòn, ngọt nó còn rất thích hợp để làm các món nộm.
Loại rau này thường có giá đắt gấp 2, gấp 3 rau bình thường, cho năng suất rất cao. Theo một số người dân, vào mùa này cứ khoảng 10 đến 15 ngày thì rau cho một lứa. Sang tháng 9, tháng 10 rau muống dễ sâu bệnh, chậm lớn, khó vươn ngọn hơn, thời gian thu hoạch phải đến cả tháng một lứa. Dù vậy, chỉ cần mang rau này ra chợ thì chỉ một thoáng đã bán hết.
Sang mùa nóng, một đĩa rau muống, một bát nước vắt chanh, cộng thêm vài quả cà muối chua thì sự kết hợp thanh đạm ấy lại mang hương vị ngon miệng đến lạ lùng.
Phan Dương