“Cây tre nhặt mắt, gió quặt ngọn tre oằn/ Ăn tô canh măng đắng nghe tiếng cười gằn em thối lui”.
Lời câu ca dao dường như ẩn chứa nhiều nỗi niềm uẩn khuất của người trong cuộc tình dang dỡ. Thú vị hơn, nó lại được mượn hình hình ảnh vị đắng đặc trưng của tô canh nấu măng tre để so sánh.
Măng tre (Ảnh: Phượng)
Tre có nhiều loại tre gai, tre mỡ, tre Mạnh Tông, … Trong số đó thì măng tre Mạnh Tông ngoài chuyện ngon khó có loại măng nào sánh bằng, nó còn gắn liền với câu chuyện đầy cảm động về lòng hiếu thảo. Chuyện rằng, Ngô Mạnh Tông mồ côi cha, chỉ còn mẹ già. Mẹ bệnh nặng, thèm tô canh măng. Trời khô tháng hạn, đất đai nứt nẻ măng tre chưa mọc. Mạnh Tông vào rừng ôm bụi tre mà khóc. Nước mắt rơi xuống làm cho đất nứt ra, chồi măng tre mọc lên, da măng lốm đốm những chấm nước mắt của người. Mạnh Tông mừng rỡ cắt măng về nấu canh dâng mẹ. Mẹ ăn canh măng mà khỏi bệnh. Từ đấy thứ măng tre trái mùa, ăn nên thuốc, được gọi măng Mạnh Tông.
Giò heo được sử dụng thường là loại vừa phải không quá lớn, vì như thế da dai, xướng cứng ăn không ngon. Bên cạnh giò heo, người dân quê miền Tây Nam Bộ còn chọn móng heo để nấu canh măng.
Tô canh măng hầm (Ảnh: Phượng)
Móng heo đem về nước qua trên lửa than cho vỏ bên ngoài cháy sém. Dùng dao đập bung ra, cạo rửa sạch sẽ, chân giò cũng làm sạch, chặt khoanh, để ráo.
Măng tre đốn về đốt sơ trên lửa, vì dân gian cho rằng làm như vậy măng sẽ bớt chất đắng. Bỏ lớp vỏ già bên ngoài. Phần trong của măng non mềm, có màu ngà ngà vàng. Măng được xắt mỏng, người kĩ tính xắt còn luộc nước sôi hòa thêm ít muối trụn qua lần nữa.
Sau đó, bắc nồi nước lên cho giò, móng vào hầm mềm. Vớt sạch cặn, bọt mới cho măng vào. Nấu sôi thêm ít dạo nữa là măng chín. Nêm nếm vừa ăn, thêm ít hành lá xắt lá cho có màu xanh bắt mắt.
Canh măng hầm giò heo ăn với muối ớt hoặc nước mắm trong dầm ớt hiểm cay cùng chén cơm nóng, thịt kho. Vị nhẫn nhẫn của măng càng làm cho bữa cơm ngon miệng, đậm đà.
Hơn thế, theo nhiều tài liệu của y học cổ truyền móng giò heo có công dụng bổ huyết, thông sữa, thường được dùng để chữa các chứng bệnh như sản phụ khí huyết suy nhược, thiếu sữa hoặc mất sữa, ung thũng, nhọt độc.
Người già và người gầy yếu, nếu thường xuyên ăn canh măng hầm móng, giò heo sẽ cải thiện được chức năng tích nước kém của các tế bào thúc đẩy quá trình tạo hồng cầu cho máu. Dân gian thì lại ngâm nga rằng:
“Canh măng nấu với móng heo/ Con trai ăn phải theo mèo sạch trơn”
Như một lời khẳng định giá trị của món ăn dân dã mà đáo để này.
Theo Dân Việt