Sushi bao gồm cơm trộn với giấm, đường, muối, đôi khi có thêm rượu sake ăn kèm với cá sống hoặc hải sản khác.
Thế giới sushi quả thực rất hấp dẫn với đa dạng rất nhiều loại. Nhắc đến ẩm thực Nhật Bản là người ta nói ngay đến sushi, vì đây là món ăn Nhật nổi tiếng và phổ biến nhất trên thế giới ngoài phạm vi nước Nhật.
Để định nghĩa thế nào là món sushi phổ biến ngày nay, ta có thể hiểu rằng sushi là một món ăn bao gồm cơm trộn với dấm, đường, muối, đôi khi có thêm rượu sake ăn kèm với cá sống hoặc các loại hải sản khác. Ở Nhật, sushi thường được mọi người ăn trong các dịp đặc biệt như kỷ niệm, các buổi chúc mừng...
Sushi đã có hơn 1.000 năm lịch sử. Buổi ban đầu, sushi được làm từ việc kết hợp cá và cơm đều được để lên men cho có vị chua, vì thế để có được món sushi cần thời gian lên men cá và cơm. Món sushi ngày nay chúng ta ăn không được làm như vậy, bời vì từ thời Edo, giấm đã được sử dụng chế biến món ăn này, khiến cho cơm nhanh chua hơn, rút ngắn thời gian lên men và cũng đảm bảo được chất lượng của cơm. Ngày nay, sushi đã được xem như một món ăn nhanh (fastfood) vì nó được chế biến rất nhanh, đủ nhỏ và tiện để có thể cầm đem đi và ăn ngay được.
Sushi rất đa dạng với nhiều loại nguyên liệu được sử dụng để chế biến, điểm chung giữa các loại sushi đó là phần cơm trộn giấm thì không thay đổi.
1. Nigiri
Nigirizushi là loại sushi với hình dạng chúng ta thường thấy nhất. Loại sushi này bao gồm phần cơm được nặn bằng tay thành dạng hình khối chữ nhật dài, góc cạnh hơi tròn, và miếng cá sống, tôm sống, mực sống, bạch tuộc, hoặc trứng rán được đặt lên trên (topping). Giữa miếng topping và cơm có thể có phết thêm một chút.
Gunkanmaki: đây là một dạng đặc biệt của nigirizushi, khi có thêm một miếng rong biển cuốn xung quanh miếng cơm. Loại sushi này, phần topping thường được sử dụng là các loại trứng cá, nhím biển…
Temarizushi: cũng là dạng nigirizushi nhưng được tạo dáng hình cầu. Bất kì loại topping nào cũng được sử dụng khi làm temarizushi, thậm chí là thịt nguội cho trẻ con hoặc hoa quả cho những người ăn chay.
2. Makizushi
Đây là loại sushi có dạng hình trụ, được tạo hình bằng việc sử dụng tấm mành tre để cuộn các nguyên liệu vào với nhau thành một hình trụ dài, sau đó sẽ dùng dao sắc để cắt thành những miếng ngắn hơn (thông thường là cắt thành 6 hoặc 8 miếng) vừa ăn. Loại sushi này thường được gói trong tấm rong biển khô, thỉnh thoảng trứng tráng mỏng, dưa chuột bào mỏng, lá tía tô cũng được dùng để thay cho tấm rong biển.
Futomaki: là loại maki “béo”, với cơm và nhân được gói bên trong tấm rong biển. Miếng sushi thường lùn hơn, đường kính lớn hơn (5-6cm). Phần nhân thường gồm nhiều loại nguyên liệu với những màu sắc khác nhau hoặc mùi vị bổ trợ cho nhau.
Hosomaki: là loại sushi “gầy”, với cơm và nhân được cuộn bên trong tấm rong biển. Phàn nhân thường chỉ là một nguyên liệu, phổ biến nhất là cá hồi, cá ngừ, dưa chuột, cà rốt, quả bơ.
Temaki: đây là loại sushi hình nón với tấm rong biển cuốn bên ngoài, bên trong là cơm và các nguyên liệu sẽ được để lộ ra trông rất hấp dẫn. Temaki khá to nên phải dùng tay cầm ăn, không gắp được bằng đũa, và temaki thường được ăn ngay sau khi gói, vì tấm rong biển sẽ rất nhanh chóng bị ngấm ẩm và mềm ra khiến cho người ăn khó cầm. Vì thế, các bạn để ý là những miếng temaki được làm sẵn và bán theo dạng fastfood luôn có một lớp nylon bao lấy tấm rong biển, khi ăn chúng ta sẽ rút miếng nylon này ra.
Uramaki: đây là loại sushi mà phần cơm sẽ ở bên ngoài, lá rong biển và nhân sẽ được cuộn vào bên trong. Vì cơm ở phía ngoài nên để chống dính và cho đẹp, ngon mắt hơn, miếng sushi sẽ được lăn qua lớp trứng cá, trứng tôm hay vừng.
3. Inarizushi
Có lẽ đây là loại sushi đơn giản và rẻ tiền nhất, bởi vì nó chỉ là cơm được nhồi vào bên trong 1 chiếc “túi” là đậu phụ rán (aburaage). Loại sushi này khi ăn cũng cho cảm giác khá thú vị, với vỏ đậu phụ dai dai nhai, hơi có vị chua một chút, hoà quyện với cơm dẻo, thơm, vị chua dịu.
4. Chirashizushi
Đây là suất sushi lớn, gồm một bát cơm sushi lớn, bên trên xếp đều các loại hải sản sống, nấm, rau..
5. Oshizushi
Được gọi nôm na là sushi “ép”, loại sushi này cần dùng khuôn gỗ để làm. Cá sống sẽ được để ở dưới đáy khuôn, sau đó cơm được phủ lên trên miếng cá, và chiếc “nắp” gỗ sẽ được dùng để ấn cơm xuống thật chặt cho dính vào miếng cá. Sau đó, khuôn được tháo ra và miếng sushi to sẽ được cắt thành những miếng nhỏ hơn.
Sushi thường được sắp trên một đĩa nhỏ gồm 2 miếng cho một phần ăn, hoặc 6 miếng nếu là các loại maki, hoặc là 1 đĩa lớn tổng hợp nhiều loại. Khi ăn sushi, người ta thường chấm với xì dầu, ai thích thêm vị cay nồng thì hoà wasabi vào xì dầu.
(Theo Kokotaru)